Lịch sử ngày 8/3 gắn liền với lịch sử của cuộc đấu tranh bền bỉ vì bình đẳng và quyền của phụ nữ. Hãy cùng Nhà Nhiều Cột kỷ niệm ngày 8/3 năm nay bằng cách nhắc nhớ về những bất công họ đã trải qua, những quyền lợi họ đã kiên cường giành lấy và khẳng định rằng, hành trình đấu tranh cho bình đẳng chưa bao giờ kết thúc.
NHỮNG NỖ LỰC ĐẤU TRANH CỦA PHỤ NỮ ĐỂ CÓ ĐƯỢC BÌNH ĐẲNG
Những quyền lợi tưởng như hiển nhiên mà phụ nữ có được ngày nay như quyền bầu cử, quyền học tập và quyền lao động thực ra vốn không phải tự nhiên mà có. Rất nhiều trong số đó là kết quả của những cuộc đấu tranh bền bỉ của phụ nữ, đòi quyền sống như một con người bình đẳng.
Cuối thế kỷ 19 – đầu thế kỷ 20, các phong trào nữ quyền đã giúp phụ nữ giành quyền bầu cử ở nhiều quốc gia như ở Mỹ (1920), Pháp (1944). Tuy không diễn ra phong trào nữ quyền nổi bật vào thời gian này, nhưng tại Việt Nam, đi cùng với chiến thắng trong cuộc đấu tranh giành độc lập dân tộc, quyền bầu cử của phụ nữ cũng được công nhận ngay sau khi đất nước được khai sinh tại Hiến pháp năm 1946.
Từ một quốc gia có nền văn hoá bị ảnh hưởng mạnh mẽ bởi Nho giáo khiến gần như 100% phụ nữ Việt Nam bị gạt ra ngoài việc giáo dục, Việt Nam cũng nhanh chóng mở rộng cơ hội bình đẳng trong giáo dục cho phụ nữ, đưa tỷ lệ nữ sinh đến trường ở các cấp học lên trên 90% [1]. Trong lĩnh vực lao động, phụ nữ Việt Nam hiện đã có cơ hội làm việc tương đối bình đẳng với nam giới và được hưởng các chế độ bảo hiểm xã hội, thai sản và bảo vệ an toàn lao động.
Không chỉ đấu tranh vì quyền lợi của chính mình, phụ nữ còn là những người tiên phong trong các phong trào vì độc lập dân tộc và công bằng xã hội. Trong các cuộc đấu tranh giành độc lập dân tộc ở Việt Nam, phụ nữ đã đảm nhận vai trò chiến sĩ, nhà lãnh đạo, nhà hoạt động xã hội với lòng dũng cảm và tinh thần kiên cường. Những cái tên như Nguyễn Thị Minh Khai, Võ Thị Sáu, Nguyễn Thị Định không chỉ là biểu tượng của lòng yêu nước mà còn là minh chứng cho sự tiên phong của phụ nữ trong những thời khắc quyết định của dân tộc.
Trên thế giới, phụ nữ cũng là ngọn cờ đầu trong các phong trào đấu tranh cho bình đẳng và chống lại áp bức. Từ những cuộc biểu tình đòi quyền bầu cử ở Mỹ và châu Âu đến các chiến dịch chống phân biệt chủng tộc và bạo lực giới ở các nước đang phát triển, phụ nữ đã chứng minh rằng bình đẳng giới không chỉ là quyền lợi của riêng họ, mà còn là nền tảng cho sự phát triển bền vững của toàn xã hội.
CUỘC ĐẤU TRANH ĐÃ KẾT THÚC? NGÀY NAY PHỤ NỮ ĐÃ CÓ ĐỦ QUYỀN?
Mặc dù phụ nữ đã giành được nhiều quyền lợi quan trọng như quyền bầu cử, quyền tham gia chính trị, quyền học tập và lao động, nhưng điều đó không có nghĩa là cuộc đấu tranh vì bình đẳng giới đã kết thúc. Trên thực tế, những quyền lợi tưởng như “hiển nhiên” ấy vẫn còn nhiều bất cập và còn nhiều khoảng cách cần được thu hẹp.
Phụ nữ có quyền được lao động bình đẳng với nam giới nhưng vẫn bị trả lương thấp hơn nam giới dù cùng làm công việc giống nhau. Tính đến năm 2024, phụ nữ trung bình chỉ kiếm được khoảng 85% mức lương của nam giới cho cùng một công việc [2].
Phụ nữ trong vai trò lãnh đạo vẫn đang phải đối mặt với nhiều rào cản vô hình. Ở nhiều quốc gia, tỷ lệ nữ giới trong ban lãnh đạo doanh nghiệp và chính trị vẫn còn rất thấp, chỉ ở khoảng 29% đối với chức vụ cao nhất vào năm 2024 [3].
Ngoài câu chuyện “giỏi việc nước”, phụ nữ vẫn phải đối mặt với áp lực “đảm việc nhà”. Tỷ lệ phụ nữ đảm nhiệm vai trò chăm sóc gia đình vẫn gấp đôi nam giới và thường bị coi là “lao động không lương” vì không được công nhận về mặt kinh tế.
Bạo lực giới vẫn là nỗi ám ảnh hàng ngày của phụ nữ, từ gia đình, trường học, công sở đến không gian mạng. Cứ 5 phụ nữ trên thế giới thì có 1 người từng trải qua bạo lực thể chất hoặc tình dục từ bạn đời, và 38% phụ nữ từng trực tiếp bị bạo lực trực tuyến.
Tại Việt Nam, 63% phụ nữ đã kết hôn từng chịu ít nhất một hình thức bạo lực từ chồng hoặc bạn đời, nhưng hơn 90% nạn nhân không tìm kiếm hỗ trợ. Khủng khiếp hơn, 40–68% phụ nữ trẻ khuyết tật từng trải qua bạo lực tình dục trước 18 tuổi [4].
Những con số này chỉ là số ít trong những minh chứng hùng hồn nhưng đau đớn trả lời cho câu hỏi “Phụ nữ đã có đầy đủ quyền rồi mà, còn đấu tranh làm gì nữa?”.
“KHÔNG AI TỰ DO CHO ĐẾN KHI TẤT CẢ ĐỀU ĐƯỢC TỰ DO”
Hãy cùng Nhà Nhiều Cột kỷ niệm ngày 8/3 năm nay bằng cách nhắc nhớ về hành trình đấu tranh với những bất công mà phụ nữ đã trải qua, về những quyền lợi mà phụ nữ đã kiên cường giành lấy.
Hãy nói với những người bên cạnh rằng, hành trình vì bình đẳng giới vẫn cần được tiếp tục, cho đến khi không còn một người phụ nữ nào là nạn nhân của bất bình đẳng, của kỳ vọng giới, định kiến giới và bạo lực giới.
*Hình ảnh: Phụ Nữ Tân văn (1929—1935) (Hán Việt: 婦女新聞) là tờ báo dành cho phụ nữ có nhiều ảnh hưởng về văn hóa, xã hội ở Việt Nam nửa đầu thế kỉ 20. Theo thông báo của ban biên tập, báo Phụ nữ Tân Văn là một “cơ quan để phổ thông trí thức và bênh vực quyền lợi của đàn bà”.
Tính từ tờ Nữ Giới Chung cho đến Cách mạng Tháng Tám 1945, trong cả nước có hơn 10 tờ báo phụ nữ ra đời, nhưng tất cả chỉ ra được trên dưới 10 số rồi tuyệt tích, như các tờ Phụ nữ Tân Tiến (Huế, 1934), Tân Nữ Lưu (Hà Nội 1935 – 1936), Việt Nữ (Hà Nội, 1937), Phụ nữ Hà Nội (1938 – 1939). Cũng tính đến Cách mạng Tháng Tám, Phụ nữ Tân Văn là tờ tuần báo duy nhất ở Sài Gòn được phát hành rộng rãi khắp cả nước và gặt hái thành công ngoạn mục.
Nguồn trích dẫn:
[2] https://www.pewresearch.org/…/gender-pay-gap-in-us-has…/
[3] https://www.mckinsey.com/…/diver…/women-in-the-workplace
[4] https://vietnam.unfpa.org/…/no-excuses-all-forms-gender…
English 
Vietnamese