71 năm trước, ngày 7/5/1954, lá cờ “Quyết chiến – Quyết thắng” của Quân đội ta tung bay trên nóc hầm tướng De Castries. Chiến thắng Điện Biên Phủ đã chấm dứt hoàn toàn ách xâm lược của thực dân Pháp trên đất nước ta, trở thành một biểu tượng cho tinh thần yêu nước bất khuất của người Việt Nam.
Đóng góp một phần đáng kể vào thắng lợi này là hàng ngàn phụ nữ trực tiếp tham gia vào lực lượng vũ trang, trực tiếp chiến đấu tiêu diệt địch, là hơn 2 triệu ngày công của phụ nữ, tham gia dân công làm đường, tải lương, tải thương…
Trong đó, những người phụ nữ vùng Tây Bắc đóng vai trò trọng yếu, nơi vừa là tiền tuyến, vừa là hậu phương tại chỗ của Chiến dịch Điện Biên Phủ. Nữ dân quân Lò Thị Đôi, quê ở Mường Phăng, Điện Biên là một trong những người phụ nữ ấy. Sau khi giác ngộ Cách Mạng, cụ Lò Thị Đôi, khi ấy là bà Đôi tham gia vào đội dân quân tự vệ của Mường Phăng và nhanh chóng trở thành Tổ trưởng nữ dân quân [1].
Bước vào chiến dịch Điện Biên Phủ, Đảng ta nhận định, khó khăn lớn nhất của ta ở đây là vấn đề hậu cần, mà chủ yếu là vấn đề đường sá [2]. Thực dân Pháp bố trí lực lượng, lập đồn bốt ở khắp mọi ngả đường vào trận địa và cho máy bay quần thảo khắp nơi nhằm chặt đứt mọi đường tiếp tế cho quân đội.
Trong bối cảnh đó, để đảm bảo bí mật, an toàn cho chiến dịch, Sở Chỉ huy Chiến dịch chuyển từ bản Huổi He (xã Nà Tấu) về Mường Phăng, đây là địa điểm thứ 3 và cũng là địa điểm cuối cùng của Sở Chỉ huy, nơi Đại tướng Võ Nguyên Giáp đã cùng với Bộ Chỉ huy chiến dịch đưa ra những chỉ thị, mệnh lệnh quan trọng mang tính chất quyết định đến thắng lợi toàn mặt trận.
Lúc này, bà Đôi được tin tưởng giao nhiệm vụ dẫn đơn vị công binh đi khảo sát địa hình, xây dựng căn cứ. Nhờ sự dẫn đường tài tình, bà đã giúp đơn vị công binh khuất mắt địch và chọn được địa điểm chiến lược để xây dựng Sở Chỉ huy, chỉ cần leo ngược lên núi, đứng ở điểm cao nhất có thể quan sát toàn bộ Điện Biên Phủ, thung lũng Mường Thanh và các điểm đóng quân trước kia của quân Pháp.
Những ngày sau đó, bà Đôi làm Trưởng ban Vận động, địu con đi lại như con thoi tới các bản làng để vận động bà con đóng góp lương thực [3]. Bà và các thành viên trong Tổ nữ dân quân Mường Phăng đã thực hiện công tác dân vận, quyên góp được 9 tấn lúa, gạo và 5 con trâu sau 5 tháng, đây là nguồn cung quý giá để nuôi dưỡng bộ đội, góp phần vào thắng lợi to lớn của Chiến dịch Điện Biên Phủ [4].
Bà cũng là một trong những người luôn đi đầu trong công tác tiếp lương, tải đạn, sửa đường, vận chuyển thương binh cho bộ đội [5]. Nhờ thông thuộc địa hình, cộng thêm khả năng phản ứng nhanh với mọi tình huống nên nhiều lần bà đã giúp mình và đồng đội thoát khỏi hiểm nguy trước họng súng của quân thù.
Những năm sau Chiến dịch Điện Biên Phủ, bà Đôi giữ chức Chủ tịch Hội phụ nữ xã Mường Phăng cho đến khi nghỉ hưu vào năm 1979. Bà được các cấp tặng thưởng 5 huân chương vì những thành tích trong công tác [6].
Đúng như Chủ tịch Hồ Chí Minh nhận định: “Trong cuộc kháng chiến to lớn của dân tộc ta, phụ nữ ta đang gánh một phần quan trọng”. Những đóng góp của cụ Lò Thị Đôi không chỉ góp phần làm nên chiến thắng Điện Biên Phủ mà còn khắc họa rõ nét vai trò không thể thay thế của người phụ nữ Việt Nam trong sự nghiệp đấu tranh giành độc lập dân tộc và phát triển đất nước.
Tài liệu tham khảo:
[1] [2] [3] https://congly.vn/chuyen-nguoi-nu-dan-cong-muong-phang-3-lan-gap-dai-tuong-150854.html
[4] https://nongnghiepmoitruong.vn/cu-ba-100-tuoi-o-muong…
English 
Vietnamese