Nếu không thay đổi được quá khứ rằng ngành thời trang đầy rẫy định kiến và phân biệt đối xử, hãy đem đến làn gió mới – cùng bộ trang phục đó, nhưng với sự tái hiện bao hàm hơn, người mẫu đa dạng hơn, và những tuyên ngôn táo bạo, tiến bộ không kém! Đó chính là điều MET Gala 2023 đã làm được thứ Hai vừa rồi. Tuy nhiên, để đạt được điều đó, sự kiện đình đám bậc nhất trong ngành thời trang này đã phải song hành với vô vàn tranh cãi…
“In honour of Karl” – “Vinh danh Karl” là quy tắc trang phục (dress code) chính thức của Met Gala 2023. Năm nay, sự kiện thời trang danh giá này lấy chủ đề “Karl Lagerfeld: A Line of Beauty” (tạm dịch: Karl Lagerfeld: Đường nét của vẻ đẹp).
Chủ đề vốn có dụng ý tôn vinh một tượng đài của ngành thời trang, nhưng lại trở thành vấn đề gây tranh cãi ngay khi được Vogue tiết lộ vào tháng 9 năm ngoái. Cho đến đầu tháng 5 năm nay, khi sự kiện đã diễn ra, người ta lại tranh luận về nó nhiều hơn cả.
TƯỢNG ĐÀI LẮM TÀI NHIỀU TẬT
Người ta gọi Karl là nhà mốt “lắm tài nhiều tật”. Không ai có thể phủ nhận những di sản mà ông đã để lại trong ngành công nghiệp thời trang. Sinh thời, ông là giám đốc sáng tạo của Fendi, Chanel, những thương hiệu đình đám nhất trên thế giới. Ông cũng là nhà thiết kế cho Balmain, Patou và Chloé bên cạnh hãng thời trang mang tên mình.
‼ Tuy vậy, ông cũng tai tiếng không kém vì các phát ngôn gây tranh cãi dữ dội. Ông không ngần ngại thể hiện sự ghét bỏ đối với những phụ nữ có thân hình ngoại cỡ. Trong khi ngành công nghiệp thời trang đã có những động thái chú trọng hơn đến những “người mẫu ngoại cỡ”, thậm chí còn sản xuất trang phục với size lớn hơn, đa dạng hơn, thì Karl Lagerfeld vẫn một mực trung thành với những người mẫu mảnh mai. Ông từng khẳng định “Lỗ hổng an ninh xã hội cũng là từ bệnh tật của mấy người béo mà ra” và “Chẳng ai muốn thấy những người mẫu có đường cong trên sàn diễn cả” (Ám chỉ những thân hình không mảnh mai).
Thậm chí, Karl không ngại nhắm tới những người cụ thể: ông nhận xét ca sĩ Adele là “quá béo” (và nhận lại lời đáp trả thẳng thắn của cô: “Tôi làm nhạc để nghe chứ không phải để nhìn”). Ông cũng từng công khai chỉ trích cựu siêu mẫu Heidi Klum khi cho rằng cô này “Đơn giản là quá nặng và có vòng ngực quá lớn thôi”. Ông cho rằng chính thức ăn nhanh cũng là một thứ nguy hiểm cho sức khỏe của phụ nữ, bởi đó lý do khiến người ta có thân hình béo. [1].
‼ Các phát ngôn tai tiếng của ông còn được mở rộng sang nhiều vấn đề khác. Karl từng phản đối hôn nhân đồng giới, và phản đối các cặp đôi đồng tính nam nhận nuôi con. Ông thù ghét người nhập cư và đã lên tiếng chỉ trích quyết định mở cửa biên giới của cựu thủ tướng Đức Angela Merkel. Ông cũng bày tỏ sự chán ghét đối với phong trào #MeToo khi vào năm 2018, ông trả lời tờ Numero: “Tôi chán ngấy rồi… Cái làm tôi ngạc nhiên nhất là mấy ngôi sao bé nhỏ này lại cần tới 20 năm để nhớ được chuyện gì đã xảy ra”. Sau đó, ông lại lên tiếng bênh vực một kẻ bị cáo buộc quấy rối tình dục, và cho rằng “Nếu cô không muốn quần cô bị kéo xuống, đừng làm người mẫu nữa!” [2].
TUYÊN NGÔN THỜI TRANG NĂM NAY: TÔN VINH NGƯỜI VỚI NHỮNG PHÁT NGÔN TRÊN HAY KHẲNG ĐỊNH GIÁ TRỊ BẢN THÂN?
Ngay việc vinh danh này cũng có nhiều phản ứng khác nhau từ những người nổi tiếng. Kể từ khi chủ đề Met Gala 2023 được thông báo vào cuối năm ngoái, nhiều người đã bày tỏ sự thất vọng với Anna Wintour, tổng biên tập tạp chí Vogue, đơn vị tổ chức sự kiện danh giá này. Diễn viên Jameela Jamil viết trên Instagram: “Tại sao chúng ta lại tôn vinh người NÀY trong khi có quá nhiều nhà mốt TUYỆT VỜI không phải đàn ông da trắng bảo thủ tới mù quáng?… Chúng ta không đấu tranh suốt từ đó tới nay rồi lại gạt hết tất cả chỉ vì ông da trắng nào đó làm mấy bộ cánh đẹp đẽ cho những người mảnh mai.” [3]. Mới đây lại rộ lên một tin đồn rằng những sao nữ đình đám như Beyoncé, Taylor Swift, Katy Perry hay Lady Gaga không tham dự Met Gala năm nay cũng vì nhân vật được tôn vinh này.
Tuy vậy, nhiều người khác vẫn chọn tham gia sự kiện cùng những bộ cánh mang tinh thần tưởng nhớ đóng góp của Karl Lagerfeld. Đáng chú ý hơn, nhiều người trong đó vốn nổi tiếng với sự ủng hộ sự đa dạng. Dường như các ngôi sao này chọn cách nhìn khác với những người ra mặt phản đối hành động tôn vinh – họ đến đây để tri ân cống hiến của Karl cho thời trang và chỉ thế mà thôi, đồng thời vẫn giữ cho mình những quan điểm sống cởi mở, tiến bộ.
💅 Ashley Graham, người mẫu ngoại cỡ có tiếng trong làng thời trang cao cấp đã không ngại tham dự sự kiện tôn vinh Karl Lagerfeld. Cô luôn thể hiện sự đấu tranh chống lại những tiêu chuẩn phi thực tế mà thời trang và truyền thông thường áp lên người phụ nữ. Mang tư tưởng trái ngược hoàn toàn với Karl, đồng thời khoác trên mình trang phục tri ân Karl, đó là tuyên ngôn mạnh mẽ của người mẫu rằng cô ở đây vì thời trang, không vì ủng hộ các định kiến, và kể cả đến đây vì định kiến, cô sẵn sàng đập tan chúng.
💅 Cardi B hay Conan Gray vẫn xuất hiện trên thảm đỏ Met Gala trong khi đều là những ngôi sao ủng hộ cộng đồng LGBTQ+. Đó cũng là quan điểm đi ngược lại với sự kỳ thị mà Karl hướng tới cộng đồng queer, bởi vậy, thời trang cũng là thứ duy nhất mà họ tôn vinh và trân trọng trong sự kiện này. Không chỉ vậy, nhiều ngôi sao khác như Bad Bunny cũng khoác lên mình trang phục đi ngược lại với tiêu chuẩn giới trong ngành.
💅 Lizzo, sao nữ da màu với thân hình ngoại cỡ đã gây chú ý khi vừa tạo dáng trong nhà bếp vừa ăn khoai tây chiên, trên mình là bộ trang phục lấy cảm hứng từ BST Thu Đông của Chanel năm 1991 do chính Karl Lagerfeld thiết kế. Bức ảnh này của cô được cho là “đá xéo” các quan điểm thù ghét hướng tới phụ nữ béo và thức ăn nhanh của Karl khi xưa, trong khi vẫn tôn vinh cống hiến của ông trong ngành thời trang [4].
CUỐI CÙNG CÓ NÊN TÔN VINH HAY KHÔNG?
Có ý kiến cho rằng Met Gala là sự kiện thời trang, vậy nên tôn vinh một huyền thoại thời trang là điều hoàn toàn đúng đắn. Tuy vậy, xét đến mức độ “hot” của đêm sự kiện này – được mệnh danh là một trong những sự kiện thời trang lớn nhất hành tinh, được các sao hạng A săn đón và mong mỏi tham dự, được phủ sóng hầu như mọi kênh truyền thông – thì Met Gala không đơn thuần là đêm của thời trang nữa. Đó còn là một hiện tượng trong văn hóa đại chúng, bởi vậy có ảnh hưởng rộng hơn cả lĩnh vực thời trang. Chính vì vậy, “Có nên tôn vinh Karl Lagerfeld” hay không vẫn là một câu hỏi để ngỏ, dẫu rằng sự kiện tôn vinh danh giá đã thực sự diễn ra.
Nhưng thực chất, nhiều ngôi sao vẫn có cách để dung hòa “tôn vinh thời trang” và “thể hiện quan điểm, lối sống”. Có lẽ, họ chấp nhận không thể chối bỏ ảnh hưởng của Karl lên thời trang mà cũng không thay đổi được sự thực rằng ông có nhiều quan điểm trái chiều lúc sinh thời. Và rồi họ chọn trân trọng di sản thời trang mà ông để lại, đồng thời thay đổi những định kiến mà ông giữ vững.
😉 Đó là một cách tôn vinh hợp lý. Rất có thể sau này, người ta sẽ bắt đầu gắn thời trang của Karl Lagerfeld với những con người có tư tưởng tiến bộ, thay vì một loạt các phát ngôn gây tranh cãi của Karl như trước đây.
